BỘ TIÊU CHUẨN ESG: CHÌA KHÓA CHO DOANH NGHIỆP BỀN VỮNG

Trong bối cảnh toàn cầu hướng đến phát triển bền vững, ESG trở thành tiêu chuẩn không thể thiếu đối với mọi doanh nghiệp hiện đại. Bộ tiêu chuẩn phát triển bền vững đóng vai trò kim chỉ nam chiến lược, giúp doanh nghiệp xác định tầm nhìn kinh doanh dài hạn, tạo uy tín và thu hút nhà đầu tư. Vậy ESG là gì? Doanh nghiệp cần đáp ứng tiêu chuẩn nào về bộ tiêu chí này. Cùng theo dõi chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

ESG là gì? 

Nếu bạn từng tự hỏi vì sao từ khóa “phát triển bền vững” ngày càng xuất hiện bên cạnh các thương hiệu lớn thì ESG chính là câu trả lời. ESG là cụm từ viết tắt bởi Environmental (Môi trường); Social (Xã hội) và Governance (Quản trị doanh nghiệp). Đây là bộ tiêu chuẩn để đo lường các yếu tố liên quan đến phát triển bền vững và ảnh hưởng, tác động của doanh nghiệp đến cộng đồng. Bộ tiêu chí môi trường - xã hội - quản trị không là trào lưu nhất thời. ESG là hệ thống tiêu chuẩn giúp đo lường tác động của doanh nghiệp đến môi trường, xã hội và chất lượng quản trị.

Ví dụ: Một công ty sản xuất thực phẩm đạt chuẩn ESG sẽ giảm phát thải carbon trong sản xuất. Đảm bảo chế độ lao động công bằng cho nhân viên, đồng thời công khai báo cáo tài chính minh bạch cho cổ đông.

Vì sao ESG ngày càng quan trọng?

Bộ tiêu chuẩn phát triển bền vững được xem như yếu tố cốt lõi giúp doanh nghiệp duy trì sự phát triển bền vững trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu. Chứng nhận này quan trọng với doanh nghiệp.

Thu hút đầu tư và nguồn vốn

Doanh nghiệp có chỉ số tiêu chuẩn bền vững cao thường dễ dàng thu hút nhà đầu tư. Theo báo cáo PwC, tài sản quản lý liên quan đến ESG dự kiến tăng từ 18.400 tỷ USD (năm 2021) lên 33.900 tỷ USD (năm 2026), chiếm khoảng 21,5% tổng tài sản toàn cầu. McKinsey cũng chỉ ra rằng các quỹ đầu tư ESG thường đạt hiệu suất cao hơn quỹ truyền thống.

Tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động

Áp dụng ESG giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành nhờ tiết kiệm năng lượng, xử lý chất thải hiệu quả và giảm rủi ro môi trường. Harvard Business Review cho biết, các công ty chú trọng ESG có khả năng chống chịu biến động thị trường tốt hơn 30% so với doanh nghiệp không chú trọng.

Tuân thủ quy định pháp lý quốc tế

Nhiều khu vực như EU và Mỹ đã áp dụng tiêu chí môi trường-xã hội-quản trị bắt buộc trong báo cáo tài chính và hoạt động kinh doanh. Ví dụ, EU đã triển khai Quy định Báo cáo Bền vững Doanh nghiệp (CSRD), yêu cầu doanh nghiệp công khai tác động ESG trong báo cáo thường niên.

Xây dựng thương hiệu uy tín cho doanh nghiệp

Theo khảo sát của Nielsen, hơn 80% người tiêu dùng ưu tiên sản phẩm, dịch vụ từ doanh nghiệp cam kết bảo vệ môi trường và xã hội. Một chiến lược ESG rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp tạo lòng tin, nâng cao hình ảnh và duy trì thị phần bền vững.

Bảo vệ môi trường và tăng cường trách nhiệm xã hội

ESG giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Đồng thời thúc đẩy phát triển cộng đồng, cải thiện môi trường làm việc. Đảm bảo quyền lợi cho nhân viên và các bên liên quan.

Các tiêu chuẩn và bộ tiêu chí ESG phổ biến hiện nay

Để thực hiện và đánh giá ESG bài bản, các doanh nghiệp cần dựa trên những tiêu chuẩn chung được thiết lập. Vậy tiêu chuẩn ESG cụ thể là gì? Bộ tiêu chuẩn tiêu chuẩn phát triển bền vững.

Tiêu chuẩn ESG là gì?

Tiêu chuẩn ESG là các bộ nguyên tắc, thước đo được xây dựng để đánh giá mức độ thực hiện trách nhiệm môi trường (Environmental), xã hội (Social) và quản trị doanh nghiệp (Governance) của một tổ chức.

Khác với những tiêu chí riêng lẻ, tiêu chuẩn ESG cung cấp khung tham chiếu thống nhất, giúp doanh nghiệp đo lường, báo cáo và cải thiện các yếu tố bền vững theo cách so sánh được và có thể kiểm chứng.

Bộ tiêu chuẩn ESG quốc tế nổi bật

Trên thế giới hiện nay có nhiều bộ tiêu chuẩn ESG được công nhận và sử dụng rộng rãi. Trong đó nổi bật nhất là:

GRI Standards (Global Reporting Initiative)

Đây là bộ tiêu chuẩn báo cáo bền vững phổ biến nhất toàn cầu. GRI tập trung vào tác động kinh tế, môi trường, xã hội mà doanh nghiệp tạo ra và yêu cầu công bố thông tin minh bạch, hướng đến lợi ích của cộng đồng rộng lớn.

SASB Standards (Sustainability Accounting Standards Board)

SASB phát triển các tiêu chuẩn cho từng ngành nghề cụ thể, tập trung vào các yếu tố ESG ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tài chính. Đây là công cụ lý tưởng cho nhà đầu tư đánh giá rủi ro và cơ hội bền vững.

TCFD Framework (Task Force on Climate-related Financial Disclosures)

Khung báo cáo TCFD hướng dẫn doanh nghiệp công bố các rủi ro và cơ hội liên quan đến biến đổi khí hậu. TCFD đặc biệt được các tổ chức tài chính, ngân hàng và nhà đầu tư toàn cầu ủng hộ.

Các tiêu chí ESG cơ bản trong doanh nghiệp

Bộ tiêu chuẩn phát triển bền vững là tiêu chí hàng đầu của các doanh nghiệp, các đơn vị cần bám sát và đầy đủ tiêu chí cơ bản sau:

Môi trường (Environmental):

• Phát thải carbon: Giảm lượng khí thải nhà kính, đo lường và báo cáo lượng phát thải CO₂.
• Quản lý tài nguyên nước: Sử dụng nước tiết kiệm, xử lý nước thải hiệu quả.
• Năng lượng tái tạo: Chuyển đổi sang nguồn năng lượng sạch như điện mặt trời, gió.

Xã hội (Social):

• Nhân quyền: Tôn trọng quyền con người trong toàn bộ chuỗi cung ứng.
• Bình đẳng và đa dạng: Đảm bảo cơ hội bình đẳng về giới tính, chủng tộc, độ tuổi trong tuyển dụng và phát triển nhân sự.
• Phúc lợi nhân viên: Tạo môi trường làm việc an toàn, chăm sóc sức khỏe và phát triển kỹ năng cho người lao động.

Quản trị (Governance):

• Minh bạch tài chính: Công bố báo cáo tài chính trung thực, đúng hạn.
• Cơ cấu quản trị: Xây dựng bộ máy quản trị rõ ràng, kiểm soát nội bộ chặt chẽ.
• Phòng chống tham nhũng: Thiết lập quy tắc ứng xử và cơ chế xử lý vi phạm công bằng, minh bạch.

Chỉ số MSCI ESG là gì? Vai trò trong đánh giá doanh nghiệp

Bạn có biết một điểm số đơn giản có thể quyết định khả năng tiếp cận vốn đầu tư toàn cầu của một doanh nghiệp? Trong bối cảnh các nhà đầu tư ngày càng ưu tiên tiêu chí bền vững, MSCI ESG trở thành chỉ số then chốt giúp doanh nghiệp lọt vào “tầm ngắm” của các quỹ đầu tư lớn trên thế giới.

Khái niệm

MSCI ESG Ratings là chỉ số đánh giá mức độ rủi ro và khả năng quản trị các vấn đề về môi trường (Environmental), xã hội (Social) và quản trị (Governance) của doanh nghiệp. Chỉ số này do công ty MSCI Inc. – một trong những tổ chức xếp hạng tài chính uy tín toàn cầu – phát triển.

MSCI ESG sử dụng hệ thống chấm điểm theo thang từ AAA (xuất sắc) đến CCC (kém). Nhằm phản ánh khả năng ứng phó của doanh nghiệp trước các rủi ro ESG trong dài hạn. Chẳng hạn, một công ty năng lượng đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo, có chính sách nhân sự minh bạch và quản trị tốt sẽ có khả năng được xếp hạng A trở lên.

Tại sao MSCI ESG lại quan trọng với doanh nghiệp niêm yết?

Trong thời đại mà tiêu chí đầu tư bền vững ngày càng được ưu tiên, một chỉ số ESG cao không chỉ giúp doanh nghiệp “ghi điểm” với nhà đầu tư mà còn mở ra hàng loạt lợi thế chiến lược.

Chỉ số MSCI ESG hiện là thước đo tham chiếu quan trọng được sử dụng bởi hàng trăm quỹ đầu tư, quỹ ETF và các nhà đầu tư tổ chức trên toàn cầu. Doanh nghiệp có điểm số ESG cao thường được ưu tiên trong các danh mục đầu tư bền vững, được đánh giá là có rủi ro thấp và phù hợp với chiến lược đầu tư dài hạn.

Việc sở hữu điểm số MSCI ESG cao mang lại cho doanh nghiệp lợi thế rõ rệt trong khả năng huy động vốn và xây dựng hình ảnh thương hiệu. Nhiều tổ chức tài chính, quỹ đầu tư và ngân hàng hiện nay chỉ ưu tiên cấp vốn, cho vay hoặc tham gia các đợt phát hành trái phiếu xanh đối với những doanh nghiệp có xếp hạng ESG tốt.

Điều này giúp các doanh nghiệp có chỉ số ESG cao tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn, đặc biệt trong các hoạt động như IPO hay mở rộng thị trường. Bên cạnh đó, MSCI ESG còn được xem như một "tín chỉ niềm tin" cho thấy doanh nghiệp đang vận hành một cách minh bạch, có trách nhiệm và bền vững — yếu tố ngày càng được người tiêu dùng, đối tác và cộng đồng đánh giá cao.

Xu hướng ESG: Bước chuyển tất yếu trong kinh doanh toàn cầu

Hiện nay, bộ tiêu chuẩn phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà đang trở thành điều kiện cần để doanh nghiệp tồn tại. Từ cam kết tự nguyện ban đầu, ESG giờ đây được cụ thể hóa thành các quy định pháp lý tại nhiều quốc gia. Đặc biệt là ở Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản.

Các chính sách mới không chỉ siết chặt yêu cầu báo cáo tiêu chuẩn bền vững mà còn đặt ra lộ trình rõ ràng hướng tới mục tiêu Net Zero và minh bạch trong mọi hoạt động, bao gồm cả các thương vụ M&A.

ESG không còn là "tùy chọn"

Xu hướng toàn cầu hiện nay đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ khi tiêu chí phát triển bền vững trở thành yếu tố pháp lý bắt buộc. Nhiều quốc gia và tổ chức đã triển khai khung pháp lý yêu cầu doanh nghiệp phải công bố thông tin liên quan đến môi trường, xã hội và quản trị một cách chi tiết.

• Liên minh châu Âu đã áp dụng Quy định về Báo cáo Doanh nghiệp Bền vững (CSRD), yêu cầu các công ty lớn và niêm yết phải công bố báo cáo ESG từ năm 2024.
• Mỹ: Thông qua SEC, đang tiến tới yêu cầu báo cáo khí hậu bắt buộc đối với các công ty đại chúng.
• Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều quốc gia khác cũng đã đưa ESG vào hệ thống luật đầu tư và quản trị doanh nghiệp.

Không chỉ nhà nước, mà cả người tiêu dùng và nhà đầu tư cũng ngày càng đòi hỏi sự minh bạch ESG như một điều kiện tiên quyết để lựa chọn thương hiệu, sản phẩm và đối tác.

Những xu hướng ESG nổi bật 2024–2025

Giai đoạn 2024–2025 được dự báo là thời điểm bùng nổ của ESG với loạt xu hướng chủ đạo:

• Báo cáo ESG bắt buộc: Các doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống theo dõi, đo lường và công bố thông tin ESG rõ ràng, minh bạch. Việc thiếu báo cáo ESG sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng gọi vốn, IPO hoặc tham gia thị trường quốc tế.
• Cam kết Net Zero: Hàng loạt doanh nghiệp và tập đoàn lớn đã công bố lộ trình giảm phát thải về mức 0 ròng (Net Zero) vào năm 2030 hoặc 2050. Trong đó, giai đoạn 2024–2025 là thời điểm kiểm tra tiến độ thực hiện.
• Thẩm định ESG trong M&A (Due Diligence ESG): ESG trở thành yếu tố quan trọng khi đánh giá các thương vụ sáp nhập và mua lại. Các doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chuẩn ESG có thể bị loại khỏi danh sách hoặc bị định giá thấp hơn.
• ESG trong tài chính bền vững: Các quỹ đầu tư, ngân hàng và tổ chức tài chính đang ưu tiên doanh nghiệp có xếp hạng ESG cao trong quá trình giải ngân và cho vay. Các sản phẩm tài chính xanh, trái phiếu ESG, quỹ ETF ESG đang gia tăng mạnh mẽ.

ESG Risk: Những rủi ro tiềm ẩn doanh nghiệp cần tránh

Các rủi ro ESG thường tiềm ẩn và khó đo lường bằng các chỉ số tài chính truyền thống nhưng khi bùng phát lại để lại hậu quả dài hạn. Ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và giá trị doanh nghiệp.

Rủi ro môi trường (Environmental Risk)

Rủi ro môi trường thường liên quan đến những yếu tố như biến đổi khí hậu, ô nhiễm, quản lý chất thải và sử dụng năng lượng không bền vững. Doanh nghiệp có thể đối mặt với:

• Thiệt hại do thiên tai: Những công ty không có kế hoạch ứng phó với rủi ro khí hậu có thể bị gián đoạn chuỗi cung ứng, mất trắng tài sản do lũ lụt, hạn hán, cháy rừng…
• Xử phạt vi phạm môi trường: Vi phạm về phát thải, xả thải hoặc khai thác tài nguyên trái phép có thể khiến doanh nghiệp bị phạt hàng tỷ đồng và mất giấy phép hoạt động.
• Mất niềm tin thị trường: Trong thời kỳ “tiêu dùng xanh”, người tiêu dùng sẵn sàng tẩy chay các thương hiệu có dấu hiệu hủy hoại môi trường.

Rủi ro xã hội (Social Risk)

Rủi ro xã hội bao gồm các vấn đề liên quan đến người lao động, cộng đồng, nhân quyền và chuỗi cung ứng. Một số rủi ro cụ thể mà doanh nghiệp có thể gặp phải là:

• Tẩy chay sản phẩm: Một phát ngôn sai lệch, hành vi phân biệt đối xử hoặc vi phạm nhân quyền có thể khiến thương hiệu đối mặt với làn sóng tẩy chay trên mạng xã hội và ngoài thực tế.
• Scandal lao động: Các vụ việc như bóc lột lao động, điều kiện làm việc không an toàn hoặc vi phạm quyền lợi công nhân có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh tiếng và quan hệ với đối tác.
• Bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu: Nhiều tập đoàn đa quốc gia yêu cầu nhà cung cấp phải đạt tiêu chuẩn ESG tối thiểu. Vi phạm có thể khiến doanh nghiệp bị loại khỏi danh sách cung ứng.

Rủi ro quản trị (Governance Risk)

Rủi ro quản trị là nhóm rủi ro liên quan đến cấu trúc tổ chức, đạo đức kinh doanh, minh bạch tài chính và hệ thống kiểm soát nội bộ. Những rủi ro phổ biến gồm:

• Sai phạm nội bộ: Các vụ việc như hối lộ, tham nhũng, lạm dụng quyền lực có thể dẫn đến khủng hoảng truyền thông, điều tra pháp lý và giảm giá trị cổ phiếu.
• Gian lận tài chính: Việc báo cáo sai lệch tài chính, che giấu nợ hoặc không tuân thủ kiểm toán có thể khiến doanh nghiệp mất uy tín và bị loại khỏi sàn chứng khoán.
• Thiếu minh bạch: Các nhà đầu tư hiện nay đặc biệt quan tâm đến tính minh bạch trong quản trị doanh nghiệp. Thiếu công khai thông tin hoặc né tránh trách nhiệm có thể khiến doanh nghiệp mất cơ hội tiếp cận vốn.

ESG không còn là xu hướng mà đã trở thành tiêu chí cốt lõi trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp hiện đại. Việc tích hợp các yếu tố Môi trường (Environmental), Xã hội (Social) và Quản trị (Governance) giúp doanh nghiệp không chỉ giảm thiểu rủi ro mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo dựng niềm tin với nhà đầu tư, khách hàng và cộng đồng.